עוואַ פֿראַנק — די פֿאַלשע משיחטע

Eva Frank, Female Messianic Claimant

פֿון יואל מאַטוועיעוו

Published February 11, 2016, issue of March 04, 2016.

(די 3 טע זײַט פֿון 4)

למשל, אַ געוויסע רביצין מיטן נאָמען חיה שור, בעת יעקבֿ פֿראַנקס וויזיט אין איר שוואָגערס היים, האָט אָנגעטאָן אַ תּורה־קרוין, זיך פֿאַרשטעלט נאַקעטערהייט ווי אַ לעבעדיקע ספֿר־תּורה און געלאָזט די מענער זי צו טאַפּן און קושן. בײַ די געוויינטלעכע ייִדן, וועלכע האָבן אונטערגעקוקט די דאָזיקע מעשׂה, האָט אַזאַ „התגלות השכינה‟, פֿאַרשטייט זיך, אַרויסגערופֿן אַ גרויסן סקאַנדאַל. די סתּירותדיקע „משיחטע‟ איז נאָך געווען אַ קליין מיידל, ווען די דאָזיקע מעשׂה איז געשען.

בײַ די שבתי־צבֿיניקעס איז נאָך פֿריִער געווען פֿאַרשפּרייט אַזאַ גלייבן. צום בעסטן איז באַקאַנט די געוועזענע אַשכּנזישע זונה שׂרה, וועלכע איז אַנטלאָפֿן פֿון די באָגדאַן כמעלניצקיס באַנדעס, און מיט וועלכער שבתי צבֿי אַליין האָט חתונה געהאַט אין 1664. איר ווילדע רעפּוטאַציע האָבן די משיחיסטן אָפּגעטײַטש דווקא ווי אַ סימן פֿון אַזאַ הויכער קדושה, וואָס קאָן גובֿר זײַן די געוויינטלעכע הלכה־ראַמען. די הײַנטיקע פֿאָרשונגען ווײַזן, אַז זי איז נישט געווען אַ זײַטיקע פֿיגור, נאָר פֿאַרנומען אַ פּראָמינענט אָרט אין דער משיחישער באַוועגונג.

רבֿקה אָדער רחל פֿראַנק איז געבוירן געוואָרן אינעם יאָר 1754, אין דער באָלגאַרישער שטאָט ניקאָפּאָל, וועלכע האָט זיך דעמאָלט געפֿונען אויפֿן שטח פֿון דער אַטאָמאַנישער אימפּעריע. אינעם יאָר 1759 האָט יעקבֿ פֿראַנק זיך פּלוצעם געשמדט אין לעמבערג, נאָך אַ ביטער מחלוקת מיט די רבנים, און איבערגעצײַגט אַ סך זײַנע חסידים, אַרײַנגערעכנט די טאָכטער, נאָכצופֿאָלגן זײַן מוסטער. ווי ס׳איז באַקאַנט, האָבן זיי דאָס געטאָן אויף צו להכעיס און כּדי צו באַקומען מער מעגלעכקייטן צו פֿאַרשפּרייטן זייערע אידעען, זײַענדיק פֿולע קריסטלעכע בירגער. דאָס איז אָבער די אויבערפֿלעכלעכע סיבה פֿונעם מאַסן־שמד. די סעקטאַנטן האָבן געהאָפֿט אונטערצורײַסן די קריסטלעכע רעליגיע פֿון אינערווייניק, פֿאַרענדיקן דאָס אַלטע מעטאַפֿיזישע מחלוקת צווישן יעקבֿ און עשׂו, און אַזוי אַרום ברענגען די גאולה.

צוליב פֿאַרשיידענע מאַכינאַציעס, האָט זיך דעם סתּירותדיקן משיחישן פֿירער אײַנגעגעבן צו קריגן אַ סך כּוח און געלט. זײַן טאָכטער האָט געירשט אַ גרויסן מיטל־עלטערלעכן איזענבורגער שלאָס אין אָפֿענבאַך, וואָס בלײַבט נאָך אַלץ איינע פֿון די שטאָטישע מערקווירדיקייטן.