פּורים אין פּאַנאַמע

Purim In Panama

פֿון גיטל שעכטער־ווישוואַנאַט

Published March 29, 2016, issue of April 15, 2016.

(די 2 טע זײַט פֿון 3)

מע לייענט די מגילה אין דער שיל „שבת אחים”
מע לייענט די מגילה אין דער שיל „שבת אחים”

דעם יום־טובֿ פּורים פּראַוועט מען מיט פֿאַרשידענע מינהגים אין די צעזייטע ייִדישע קהילות איבער דער וועלט, און מיר האָבן גלײַך באַמערקט אין פּאַנאַמע געוויסע אַנדערשקייטן. למשל:

דעם שבת פֿאַר פּורים הערן ייִדן פּרשת־זכר, די פּסוקים וואָס דערמאָנען ווי דער שׂונא־ישׂראל עמלק (וואָס מע זאָגט, אַז המן־הרשע שטאַמט פֿון אים) איז באַפֿאַלן די ייִדן אויפֿן וועג אַרויס פֿון מצרים, און האָט דווקא אַטאַקירט די שוואַכערע לײַט, פֿרויען און קינדער. האָט מען אין דער סירישער קהילה, בײַם דערמאָנען עמלקס נאָמען, געמאַכט אַזאַ רעש ווי מע טוט עס פּורים בײַם דערמאָנען המן־הרשעס נאָמען. (בײַ אונדז אין שיל אין טינעק, ניו־דזשערזי, שווײַגן אַלע בשעתן הערן פּרשת־זכר, און — יוצא!)

און פֿאַרקערט: בײַ זיי אין דער קהילה האָט מען בײַם לייענען די מגילה געמאַכט אַ טומל נאָר עטלעכע מאָל בײַם הערן „המן“, און דווקא נאָר מיט די הענט און פֿיס, און עטלעכע גראַגערס. מע האָט נישט אויסגעפֿײַפֿט צי אויסגעשריגן, כאָטש איך האָב ס׳ערשטע מאָל, נישט־וויסנדיק דאָס געטאָן, ווײַל אַזוי טוט מען בײַ אונדז די 54 מאָל וואָס מע דערמאָנט המנס נאָמען. כאָטש ס׳האָט זיך אַ ביסעלע פֿאַרבענקט נאָכן טומל און רעש פֿון אונדזער שיל, מוז איך צוגעבן, אַז מ׳האָט יאָ פֿאַרענדיקט די פּאַנאַמער קריאה אַ סך גיכער ווי בײַ אונדז…

און צום סוף, ווען בײַ אונדז צעזינגט מען זיך מיטן ליד „שושנת־יעקבֿ“, האָט די עדה אין דער סירישער שיל דאָס נישט געזונגען, נאָר הויך אויף אַ קול אויסגערופֿן די ווערטער פֿונעם ליד: „ארור המן. ברוך מרדכי. ארורה זרש. ברוכה אסתר. ברוכים כל ישראל. וגם חרבונה זכור לטוב“, דאָס הייסט: „זאָל המן פֿאַרשאָלטן ווערן. זאָל מרדכי זײַן געבענטשט. זאָל זרש [המן־הרשעס ווײַב] פֿאַרשאָלטן ווערן. זאָל אסתּר זײַן געבענטשט. זאָל דאָס גאַנצע פֿאָלק זײַן געבענטשט. און אויך חרבונה [וואָס האָט אויסגעזאָגט וועגן המנס אויפֿשטעלן אַ תּליה און דערבײַ אומדירעקט געראַטעוועט דאָס ייִדישע פֿאָלק] זאָל מען דערמאָנען צום גוטן“.