רעצענזיע: „לידער פֿון גן־עדן‟

Review: "Songs of Paradise"


פֿון לייבל רויטמאַן

Published June 29, 2016, issue of June 25, 2016.

(די 3 טע זײַט פֿון 3)

בכלל, געהערט די גאַנצע פֿאָרשטעלונג צו די יונגע אַקטיאָרן. יעדער איינער פֿון זיי שפּילט עטלעכע ראָלעס מיט אַ מאָל, און אין אַ געוויסן מאָמענט נעמען זיי פֿון זיך אַראָפּ די מאַסקעס פֿון באַשטימטע פּערסאָנאַזשן און לאָזן זיך אין אַ בשותּפֿותדיקן טענצל. די אָנטיילנעמער פֿון דעם ספּעקטאַקל דעמאָנסטרירן זייער ערשטקלאַסישע הויכע מײַסטערשאַפֿט. אין ישׂראל, וווּ עס זענען פֿאַראַן אַ סך (און אַפֿילו צו פֿיל) קאָלעקטיוון, וואָס האָבן אַ מאָל פּרעטענזיעס, און אַ מאָל די חוצפּה צו רעפּרעזענטירן די ייִדישע מוזיק, ייִדיש ליד און ייִדישן פֿאָלקלאָר, איז דער „ייִדישפּיל‟־אַנסאַמבל דער בעסטער אינטערפּרעטאַטאָר פֿון ייִדישע לידער אַ דאַנק זייער מוזיקאַלישקייט, גראַציעזקייט און אמתער ייִדישקייט. נישט תּמיד בין איך אַזאַ פֿאַרגינער צו פֿאָרשטעלונגען אויף ייִדיש, נאָר „ייִדישפּיל‟ האָט שוין נישט איין מאָל באַוויזן זײַן עכטע פֿעיִקײט צום מוזיקאַלישן טעאַטער.

אָבער צום גרויסן באַדויער האָט דער רעזשיסער ניט באַמערקט, אַז דער ישׂראלדיקער טעאַטער־עולם איז פּונקט אַזאַ ווי די ישׂראלדיקע ייִדיש־סטודענטן. מען דאַרף ניט מיט אים לערנען אלף־בית און דערקלערן זיי „וואָס איז חנוכּה‟. צו אָפֿט האָט זיך געלאָזט פֿון דער בינע אַ מלמדישער טאָן, ווי מע רעדט פֿון אויבן אַראָפּ, כאָטש ס’איז קלאָר, אַז אין זאַל זיצן נישט קיין קליינע קינדער, נאָר באַיאָרטע לײַט (פֿאָרט אַ ייִדישער טעאַטער).

אַקטיאָרן זענען ניט שולדיק, וואָס זייער רעזשיסיאָר האָט פֿאַרגעסן וווּ ער געפֿינט זיך און נישט געמאַכט די פּאַסיקע ענדערונג פֿאַרן ישׂראלדיקן באָדן. איך וואָלט אַפֿילו געזאָגט, אַז זייער ליבע צו דעם, וואָס זיי טוען אויף דער בינע האָט געראַטעוועט די סיטואַציע. מען דאַרף עס גוט געדענקען, אַז אין דער תּקופֿה פֿון דער אַלוועלטלעכער אינטעגראַציע, ווערט דער ייִדישער טעאַטער, פֿאַרקערט, מער לאָקאַל. די אייגנאַרטיקייט טאָר מען נישט פֿאַרלירן ווײַל אויב יאָ, וועט אַרויסקומען אַ טיפּישער Made in China קוואַליטעט.

דער רעזשיסאָר זאָגט אַליין, אַז בײַ אים איז געווען אַ פֿאַרגעניגן צו ברענגען איציק מאַנגערן „אַהיים‟, אָבער וואָס טוען מיר ווען מיר קומען צוריק אַהיים נאָכן לאַנגן גלות אין די ווײַטע לענדער? מיר טוען אָן אונדזערע היימישע בגדים, היימישע שטעקשיך און נעמען אַראָפּ פֿון דער ביכער-פּאָליצע דאָס באַליבסטע בוך, וואָס מיר האָבן שוין נישט איין מאָל געהאַט געלייענט אויף אונדזער מוטער־שפּראַך.

אויף דער לעצטער פֿאָרשטעלונג האָב איך אַזאַ בוך ניט געפֿונען. איז אפֿשר אַן אַנדער מאָל.