ווען אַ באַוווּסטע קעמפֿערין קעגן היים־געוואַלד (domestic violence, בלע״ז) האָט איין מאָל געפֿרעגט דעם טאַטן, דער פֿאַרלייגער פֿון אַ באַלטימאָרער ישיבֿה, ווי אַזוי די אייראָפּעיִשע רבנים האָבן פֿאַר דער צווייטער וועלט־מלחמה באַהאַנדלט די סעקסועלע באַלעסטיקונג פֿון קינדער, האָט ער געענטפֿערט פּראָסט־און־פּשוט: „מיר האָבן צוגעמאַכט די לאָדנס.‟
ביז לעצטנס איז אָט די בכּיוונדיקע בלינדקייט אייגנטלעך געווען דער מיטל ווי אַזוי די רבנים האָבן זיך באַצויגן בכלל צו מעגלעכע פֿאַלן פֿון סעקסועלער באַלעסטיקונג קעגן קינדער. דער צוגאַנג איז געווען אַזאַ: אויב מע זעט נישט די פּראָבלעם מיט די אייגענע אויגן, עקסיסטירט עס נישט.
אָבער די זעלבע כּוחות וואָס האָבן אַנטפּלעקט פֿאַר דער עפֿנטלעכקייט די סעקסועלע באַלעסטיקונג אין דער קאַטוילישער קירך; אין דער פֿוטבאָל־מאַנשאַפֿט פֿונעם „פּען סטייט אוניווערסיטעט‟, און אין בריטאַניעס יוגנט־פֿוסבאָל־סיסטעם, האָט שוין אויך אויפֿגעדעקט די שרעקלעכע רעאַליטעט פֿון באַלעסטיקונג אין דער פֿרומער ייִדישער וועלט.
„אַ דאַנק דער סאָציאַלער מעדיע האָט דער ברייטער עולם זיך דערוווּסט וועגן דער עקסיסטענץ פֿון קינדער־באַלעסטיקונג,‟ זאָגט מאיר סיוואַלד, איינער פֿון די פֿאַרלייגער פֿון Jewish Community Watch (JCW), אַ שתּדלנות־גרופּע פֿאַר די געליטענע, וואָס נעמט אָן גאַנץ אַגרעסיווע מיטלען צו באַקעמפֿן די פּראָבלעם: זיי פֿאַרשעמען עפֿנטלעך די פֿאַרברעכערס, און קריטיקירן שאַרף יענע רבנים וואָס מינימיזירן די פּסיכישע טראַוומע וואָס קינדער לײַדן נאָכן ווערן סעקסועל באַעוולט.
די פֿאָלק־אָרגאַניזאַציעס ווי JCW האָבן איצט טאַקע „אויפֿגעמאַכט די לאָדנס‟ כּדי צו ווײַזן דער וועלט ווי אַזוי די פֿרומע ייִדישע קהילה מאַכט זיך נישט־וויסנדיק וועגן די לײַדן פֿון קינדער, און ווי די פֿירערשאַפֿט באַשיצט די פֿאַרברעכער. עס זענען דאָ צוויי סיבות פֿאַר דער „בכּיוונדיקער בלינדקייט‟: ערשטנס, אויב מע דערציילט וועגן אַזוינע פֿאַלן קאָן עס שטערן צו די שידוכים; צווייטנס, האָבן ייִדן שטענדיק זיך געהיט נישט צו מסרן אַ צװײטן ייִד צו די גוייִשע אינסטאַנצן. לויט דער הלכה איז מסירה אַן אומדערטרעגלעכע עבֿירה, און ס׳איז פֿאַרשטענדלעך פֿאַר וואָס: במשך פֿון דער געשיכטע האָבן אַזוינע מסירות ממש פֿאַרמישפּט אַ ייִדן צום טויט. אַפֿילו דער רמב׳׳ם האָט געעצהט די רבנים אַז אַ ייִדישן מוסר מעג מען הרגענען.
לויט דער אַמעריקאַנער לעגאַלער סיסטעם, טרעפֿט סעקסועלע באַלעסטיקונג נישט אָפֿטער בײַ ייִדן ווי בײַ אַנדערע עטנישע אָדער רעליגיעזע גרופּעס, און הײַנטיקע צײַטן קענען די געליטענע טאַקע באַדראָען זייערע קהילות. מיט דער הילף פֿון די שתּדלנות־גרופּעס אַזוי ווי JCW אין די פֿאַראייניקטע שטאַטן, און „צדק‟ אין אויסטראַליע, ברענגען די געליטענע הײַנט אָפֿט מאָל אָנקלאָגן אין געריכט, כּדי צו באַקומען שאָדנגעלט פֿון דער ישיבֿה אָדער פֿון דער שול ווי די באַלעסטיקונג איז פֿאָרגעקומען. ווען ס׳וואָלט נישט געווען קיין פֿאַרעלטער־געזעץ (statute of limitations) אינעם שטאַט ניו־יאָרק, וואָס באַגרענעצט די פּראָצעסן ביזן עלטער פֿון 23 יאָר, וואָלטן די אָנקלאָגן פֿון די געליטענע ממש געקאָנט באַנקראָטירן אַ סך שולן און סינאַגאָגעס.
זינט 2011 איז מאַני וואַקס, דער פֿאַרלייגער פֿון דער אָרגאַניזאַציע „צדק‟, ממש אַ „קאָשמאַר‟ פֿאַרן אויסטראַלישן צווײַג פֿון חב״ד. וואַקס האָט דורכגעפֿירט אַ געראָטענע מעדיאַ־קאַמפּאַניע קעגן דעם „ישיבֿה־צענטער‟, אַ חב״ד־ישיבֿה אין מעלבורן, וווּ ער איז צװישן דעם עלטער פֿון 11 און 14 יאָר סעקסועל באַלעסטיקט געוואָרן אינעם צענטערס שול און מקווה.
The Yiddish Daily Forward welcomes reader comments in order to promote thoughtful discussion on issues of importance to the Jewish community. In the interest of maintaining a civil forum, The Yiddish Daily Forwardrequires that all commenters be appropriately respectful toward our writers, other commenters and the subjects of the articles. Vigorous debate and reasoned critique are welcome; name-calling and personal invective are not. While we generally do not seek to edit or actively moderate comments, our spam filter prevents most links and certain key words from being posted and The Yiddish Daily Forward reserves the right to remove comments for any reason.