יאַפּאַנישע סטודענטן לערנען זיך ייִדישע טענץ

Japanese Students Learn Traditional Jewish Dances

פֿון סאַטאָקאָ קאַמאָשידאַ

Published October 04, 2017, issue of October 27, 2017.

וואַלטער זאבֿ פֿעלדמאַן
Ryuichi Higuchi
וואַלטער זאבֿ פֿעלדמאַן

פּראָפֿעסאָר וואַלטער זאבֿ פֿעלדמאַן, אַ באַקאַנטער פֿאָרשער פֿון טערקישער און ייִדישער מוזיק און אַ געניאַלער טענצער, האָט הײַיאָר באַזוכט יאַפּאַן מיט זײַן פֿרױ, פּראָפֿעסאָרין יהודית פֿריגישי. כאָטש דער וויזיט איז פֿאָרגעקומען אין מײַ האָבן זיי געמאַכט אַ טיפֿן אײַנדרוק אויפֿן יאַפּאַנישן עולם מיט זײערע לעקציעס און פֿאָרשטעלונגען.

ד״ר פֿריגישי איז אַ שרײַבערין, אַ קינסטלערין און אַ פּראָפֿעסאָרין אין בר־אילן־אוניווערסיטעט אין ישׂראל.

דאָס פּאָרל האָט רעפֿערירט אויף אַ סימפּאָזיום אין מײדזשיגאַקוּין (Meiji Gakuin) אוניווערסיטעט אין טאָקיאָ אויף דער טעמע „ייִדישע מוזיק, טענץ און תּפֿילות‟. מער װי 60 מענטשן זענען געווען אין זאַל. זיי האָבן גערעדט אויף ענגליש און מען האָט זיי איבערגעזעצט אויף יאַפּאַניש. דער עולם האָט זיך צוגעהערט מיט גרויס אינטערעס. אַ טייל פֿונעם מאַטעריאַל קען מען לייענען אין זייערע ביכער: ד״ר פֿעלדמאַנס Klezmer: Music History, and Memory [כּלי־זמר: מוזיק, געשיכטע און זכּרון] פֿון 2016, און ד״ר פֿריגישיס בוך, „שרײַבן אויפֿן וואַסער‟ פֿון 2014, וואָס איז אויף אונגעריש אָבער וועט אין גיכן אַרויס אויף ענגליש מיטן טיטל Writing on Water.

נאָך די לעקציעס איז געווען אַ רונדע פֿראַגעס־און־ענטפֿערס. בדרך־כּלל קװענקלען זיך יאַפּאַנער צו פֿרעגן שאלות און צו רעדן אין אַ גרױסן זאַל אָבער אויף דעם סימפּאָזיום האָט דער עולם געפֿרעגט אַ סך. ס׳רובֿ מענטשן זײַנען נישט געווען קיין עקספּערטן אין ייִדישע לימודים אָבער זיי האָבן זיך פֿאַראינטערעסירט מיט כּלערליי אַספּעקטן פֿון דער ייִדישער קולטור.

ס׳איז נישטאָ קיין סך אינפֿאָרמאַציע װעגן ייִדן אויף יאַפּאַניש, און אַפֿילו נישטאָ קיין איין אוניװערסיטעט מיט אַן אָפּטײל פֿון ייִדישע לימודים. דערפֿאַר ווייסן די יאַפּאַנער זייער ווייניק וועגן דעם. מענטשן האָבן געפֿרעגט װעגן ייִדן, ישׂראל און דער באַציִונג צװישן ייִדן און יאַפּאַנער און געפּרוּװט בעסער פֿאַרשטיין און באַרײַכערן זייער וויסן.

איין מאַן האָט באַמערקט װעגן דער ענלעכקייט פֿון ייִדן און יאַפּאַנער. אַן אַנדערער האָט געזאָגט אַז דער יאַפּאַנישער טאַנץ „באָן־אָדאָרי” איז זײַער ענלעך צו אַ ייִדישן טאַנץ. „באָן־אָדאָרי‟ טאַנצט מען אום „אָבאָן”, אַ יאַפּאַנישער יום־טובֿ אין זומער. מע זאָגט אַז אין „אָבאָן” געדענקען די לעבעדיקע בעסער די טויטע ווײַל די געשטאָרבענע שטייען דעמאָלט אויף תּחית־המתים און טאַנצן „באָן־אָדאָרי” מיט זייערע שכנים אין אָוונט. דער מאַן, װאָס האָט געפֿרעגט די פֿראַגע, האָט אַזוי געמיינט ווײַל פּראָפֿ׳ פֿעלדמאַנס הענט האָבן זיך באַוועגט אַרויף און אַראָפּ, אַזוי ווי אין דעם יאַפּאַנישן טאַנץ „באָן־אָדאָרי”. פּראָפֿ׳ פֿעלדמאַן האָט זיך פֿאַראינטערעסירט מיט דער פֿראַגע. ער האָט דערקלערט אַז בײַ די ייִדישע טענץ מאַכט מען טאַקע אַ סך זשעסטן.

אויפֿן סעמינאַר אינעם „מיידזשי גאַקויִן אוניווערסיטעט‟ (פֿון רעכטס): פּראָפֿ׳ זשאַק לוי, וואָלטער זאבֿ פֿעלדמאַן, פּראָפֿ׳ יהודית פֿריגיעסע נירן (בר־אילן אוניווערסיטעט), פּראָפֿ׳ סטעפֿאַן מענזעל (ווײַמאַר) און פּראָפֿ׳ ריוטשי היגוטשי
Ryuichi Higuchi
אויפֿן סעמינאַר אינעם „מיידזשי גאַקויִן אוניווערסיטעט‟ (פֿון רעכטס): פּראָפֿ׳ זשאַק לוי, וואָלטער זאבֿ פֿעלדמאַן, פּראָפֿ׳ יהודית פֿריגיעסע נירן (בר־אילן אוניווערסיטעט), פּראָפֿ׳ סטעפֿאַן מענזעל (ווײַמאַר) און פּראָפֿ׳ ריוטשי היגוטשי

אַ צווייטער מאַן האָט געזאָגט: „בײַ די ייִדישע טענץ באַוועגט זיך דער קערפּער פֿון די טענצער אַהין און אַהער װײַל ייִדן טראַכטן אַלע מאָל װעגן דער דירעקטער באַציִונג צװישן דעם הימל און דער ערד. עס איז אַ ספּעציעלער געדאַנק פֿון ייִדן. דאָס בילד פֿון אַ גאָט און דעם הימל איז אַנדערש בײַ ייִדן.‟

די לעקציע פֿון פּראָפֿ׳ פֿריגישי װעגן תּפֿילות האָט געמוטיקט די צוהערער צו טראַכטן װעגן רעליגיעזע זאַכן, וועגן וועלכע זײ טראַכטן נישט קיין סך. אַזאַ דירעקטע באַציִונג מיט גאָט איז זיי נײַ ווײַל אין יאַפּאַן איז אַ סך מער פֿאַרשפּרייט דער פּאָליטעיִזם.