אַ באַליבטער שרײַבער מיט אַ שאַפֿע סודות

A Beloved Writer With a Closetful of Secrets

וואָלף יונין מיט זײַן טעכטערל, דינה
Courtesy Dina Mann
וואָלף יונין מיט זײַן טעכטערל, דינה

פֿון שׂרה־רחל שעכטער

Published October 08, 2014, issue of October 24, 2014.

(די 2 טע זײַט פֿון 5)

געבוירן איז וואָלף יונין אין אירקוצק, רוסלאַנד, אין 1908, מיטן נאָמען האָכמאַן. ער איז געווען דאָס קינד פֿון זײַן טאַטנס צווייטער פֿרוי — אַ גיורת, וועלכע האָט געשטאַמט פֿון אַן אָנגעזעענער פּראָטעסטאַנטישער משפּחה, האָט דינה דערציילט. אפֿשר טאַקע פֿון איר האָט יונין געירשנט די בלאָע אויגן און בלאָנדע האָר…

מע האָט אים געשיקט אין חדר, און מסתּמא האָט ער אויך פֿאַרבראַכט אַ שטיקל צײַט אין אַ ישיבֿה, ווײַל אין די שפּעטערע יאָרן האָט ער אָפֿט געשעפּט פֿון פֿאַרשידענע לומדישע מקורים, האָט באַמערקט ד״ר חווה לאַפּין, אַ ייִדיש־פּראָפֿעסאָרין אין קווינס־קאָלעדזש, וועלכע האָט נאָך זײַן טויט געאַרבעט עטלעכע חדשים לאַנג אויף זײַן אַרכיוו אין ייִוואָ. אין 1979־1980 האָט ער אינעם „פֿאָרווערטס‟ געדרוקט אַ לאַנגע סעריע רשימות פֿון לשון־קודש־אָפּשטאַמיקע ווערטער אין ייִדיש, וואָס איז אָבער קיין מאָל נישט פּובליקירט געוואָרן אין אַ בוך־פֿאָרעם.

זײַן ערשט בוך פּאָעזיע האָט ער אַרויסגעלאָזט אין 1928, אין ביאַליסטאָק, און האָט זיך באַזעצט אין אַמעריקע מיט צוויי יאָר שפּעטער. „ער איז געווען אַן אָרעמער אימיגראַנט, און האָט חתונה געהאַט מיט אַ פֿרוי אין שיקאַגע, אָבער זיי האָבן זיך שפּעטער געגט,‟ האָט דינה געזאָגט.

יונין איז געוואָרן אַקטיוו אין די לינקע קרײַזן, און האָט מיט אַ ברען דערציילט זײַנע יונגע תּלמידים אין דער ייִדישער שול וועגן די העלדן פֿון דער אַנאַרכיסטישער באַוועגונג. „פֿון אים האָב איך צום ערשטן מאָל געהערט וועגן סאַקאָ און וואַנסעטי,‟ האָט געלע געזאָגט. ניקאָלאַ סאַקאָ און באַרטאָלאָמעאָ וואַנסעטי זענען געווען פֿאַרברענטע אַנאַרכיסטן, וועלכע האָבן באַקומען טויטשטראָף צוליב אַ רויבערײַ אין אַ שיך־פֿאַבריק — אַן אורטייל וואָס מע האָט שפּעטער באַוויזן, אַז ס׳איז געווען נישט־באַרעכטיקט.

אַ יאָר נאָך דעם ווי געלע האָט זיך פֿאַרשריבן אין דער ייִדישער שול, האָט מען אָבער יונין באַזײַטיקט פֿון זײַן פּאָזיציע. צי ס׳איז געווען צוליב זײַן אַנאַרכיסטישער „אַגיטאַציע‟ אין קלאַס, צי צוליב אַנדערע סיבות, ווייסט געלע עד־היום נישט.

אין 1939, בעת אַ פּאָעזיע־אָוונט, האָט יונין זיך באַקענט מיט סילוויע גובערמאַן, וועלכע איז אויך געווען אַקטיוו אין די לינקע קרײַזן און שפּעטער אַליין געוואָרן אַ ייִדישע שרײַבערין, איבערזעצערין און קינסטלערין. זיי האָבן חתונה געהאַט, און געהאַט צוויי טעכטער.

הגם בפֿרהסיא איז יונין געווען באַקאַנט פֿאַר זײַן וואַרעמקייט און גוטן הומאָר, איז דאָס לעבן אין דער היים אָבער געווען ווײַט פֿון פֿויגלדיק. „ווען איך בין געווען אַ קליין קינד, איז ער נאָך געווען זייער גוט צו מיר, ר׳האָט מיך מיטגענומען אויף זײַנע וועלאָסיפּעד־עקסקורסיעס, און מיר געגעבן צאַצקעלעך, אָבער ס׳האָט זיך אַלץ געביטן, ווען איך בין געוואָרן 15 יאָר.