פֿרומע ייִדן, וואָס שטימען פֿאַר „חד״ש‟

Orthodox Jews Who Vote For Hadash

פּראָפֿעסאָר בצלאל־ייִדל (טשאַרלז) מאַנעקין
Facebook
פּראָפֿעסאָר בצלאל־ייִדל (טשאַרלז) מאַנעקין

פֿון יואל מאַטוועיעוו

Published March 31, 2015, issue of April 17, 2015.

ווען אַ רעכטער רוסישער מתפּלל פֿון דער שיל, וווּ איך האָב געדאַוונט דעם פֿאַרגאַנגענעם שבת, האָט פֿאָרגעלייגט צו מאַכן אַ „לחיים‟ פֿאַר דעם, וואָס „אונדזערע מענטשן האָבן געוווּנען די וואַלן‟, האָב איך באַמערקט, אַז בנימין נתניהו איז נישט „מײַן מענטש‟ — דערפֿאַר זאָג איך זיך אָפּ פֿון אַזאַ טאָסט.

צווישן אַ סך פֿרומע רוסישע ייִדן איז פֿאַרשפּרייט דער געדאַנק, אַז „עכטע‟ ייִדן מוזן שטיצן די עקסטרעמסטע רעכטע באַוועגונגען. אין דער אמתן, האָבן אַ סך ספֿרדישע און חרדישע ייִדן אין ישׂראל געשטימט דווקא פֿאַר יצחק הערצאָגס בלאָק. פֿאַרשיידענע נישט־ציוניסטישע און אַנטי־ציוניסטישע גרופּעס, פֿאַרבונדן מיט דער „עדה חרדית‟, באַטייליקן זיך בכלל קיינמאָל נישט אין די וואַלן. זיי האָבן אָבער יאָ פּראָטעסטירט קעגן נתניהו אויף די גאַסן פֿון ניו־יאָרק, ירושלים און לאָנדאָן. עס טרעפֿן זיך אויך פּראָמינענטע פֿרומע ייִדן, וואָס האָבן געשטימט פֿאַרן לינק־אַראַבישן בלאָק.

פּראָפֿעסאָר בצלאל־ייִדל (טשאַרלז) מאַנעקין איז אַן אָרטאָדאָקסישער ייִד, וועלכער דינט ווי אַ פּראָפֿעסאָר פֿון ייִדישער פֿילאָסאָפֿיע אינעם מערילענד־אוניווערסיטעט און ווי דער דירעקטאָר בײַם „צענטער פֿון ייִדישע שטודיעס אויפֿן נאָמען פֿון יוסף און רבֿקה מייערהאָף‟. דער 62־יאָריקער פֿאָרשער האָט אָנגעשריבן אַ ריי ביכער וועגן די קלאַסישע ספֿרי־חקירה, מיט אַ פֿאָקוס אויפֿן רמב״ם און רלב״ג, און איז אויך באַקאַנט ווי דער מחבר פֿונעם סאָציאַל־פּאָליטישן בלאָג „מאַגנעס־ציוניסט‟. אַ טייל פֿון זײַן צײַט פֿאַרברענגט ער אין ירושלים, וווּ עס וווינט זײַן משפּחה און זײַן פֿרוי פֿאַרנעמט זיך איצט מיט אַקאַדעמישע פֿאָרשונגען.

אינעם יאָר 2009 האָט מאַנעקין דערציילט אין זײַן בלאָג וועגן זײַנעם אַ חבֿר, אַ באַקאַנטן ליטעראַטור־פּראָפֿעסאָר פֿונעם „העברעיִשן אוניווערסיטעט‟, וועלכער האָט נאָך אינעם יאָר 1992 אָפּגעשטימט פֿאַר דער לינקער פּאַרטיי „חד״ש‟. מאַנעקין האָט נישט געוואָלט מפֿרסם זײַן, ווער זײַן חבֿר איז, אָבער באַמערקט, אַז דער דאָזיקער ייִד פֿון אַ גאַנץ יאָר דאַוונט אַלע דרײַ תּפֿילות יעדן טאָג מיט אַ מנין. נישט זײַענדיק אַ קאָמוניסט, האָט ער געשטיצט די לינקע צוליב אַ פּראַגמאַטישער סיבה; אַ גרופּע, וואָס קעמפֿט פֿאַר פּראָגרעסיווע דעמאָקראַטישע ווערטן און גלײַכקייט צווישן ייִדן און אַראַבער, קאָן פֿאַרבעסערן דאָס פּנים פֿונעם לאַנד. מאַנעקין האָט באַטראַכט זײַן חבֿרס דעות און פֿון דעמאָלט אָן אויך אָנגעהויבן שטימען פֿאַר „חד״ש‟.