משה לעמסטער, לחיים צו דײַן ווערן 70 יאָר יונג!

Moshe Lemster, a Toast to Your 70th Birthday!

משה לעמסטער, אויף אַ „לימוד‟קאָנפֿערענץ אין מאָלדאָווע, 2015
משה לעמסטער, אויף אַ „לימוד‟קאָנפֿערענץ אין מאָלדאָווע, 2015

פֿון דובֿ־בער קערלער

Published December 07, 2016, issue of December 28, 2016.

(די 3 טע זײַט פֿון 5)

פֿיר יאָר שפּעטער האָבן מיר — משה און איך — זיך טאַקע אויף אַן אמת געטראָפֿן פּנים־אל־פּנים אויף אַן אינטערנאַציאָנאַלער ייִדיש־קאָנפֿערענץ אין פּאַריז. זינט דעמאָלט, ווי מע זאָגט עס בײַ ייִדן, „דבֿקה נפֿשי בנפֿשו”. ניט נאָר זײַן עכט באַחנטע פּאָעזיע, נײַערט ער, דער פּאַרשוין אַליין, איז מיר געוואָרן האַרציק נאָענט אין ברידערלעך אייגן. זינט דעמאָלט האָבן מיר אַ סך פֿאַרבראַכט און אויך אויסגעפּרוּווט איינער אויפֿן אַנדערן אונדזערע השׂגות איבער דער ייִדישער שפּראַך און ליטעראַטור, ווי אויך יעדערער מיט זײַנע אייגענע פּאָעטישע כּלים און שעפֿערישע פּלענער.

מיר האָבן אויך אַ סך צוזאַמעגעאַרבעט אויף אַ ריי ייִדישע עטנאָגראַפֿישע יאַזדעס, אָדער ווי משה רופֿט זיי — „פֿאָלקלאָר”־עקספּעדיציעס אין אוקראַיִנע, באַסאַראַביע, בוקאָווינע, רומעניע און אונגאַרן. פֿאַרשריבן אויך אינטערוויוען מיט עלטערע ייִדן אין ישׂראל. ניט זעלטן האָט משה יענע עקספּעדיציעס און אירע טיפּן באַשריבן אָדער געצויגן פֿון זיי באַגײַסטערנדיקע פּערל פֿאַר זײַנע פֿאַרכאַפּנדיקע אַרטיקלען אין „פֿאָרווערטס”.

דער מחבר פֿון די שורות (אין מיטן) מיט משה לעמסטער (לינקס), 2007 בעת איינער פֿון זייערע פֿאָלקלאָר־עקספּעדיציעס איבער מיזרח־ און צענטראַל־אייראָפּע
דער מחבר פֿון די שורות (אין מיטן) מיט משה לעמסטער (לינקס), 2007 בעת איינער פֿון זייערע פֿאָלקלאָר־עקספּעדיציעס איבער מיזרח־ און צענטראַל־אייראָפּע

ס׳איז געווען אַ פֿרייד נאָכצופֿאָלגן זײַן טיף פּראָפֿעסיאָנעלע אַרבעט איבערן צווייטן שטאַרק געראָטענעם בוך זיינעם — „אַמאָל בראשית” (געקליבענע לידער און פּאָעמעס 2007-1982), וואָס איז אַרויס אין לייוויק־פֿאַרלאַג אין תּל־אָבֿיבֿ אין 2008. כ׳בין אויך געווען מזלדיק בײַצוזײַן אין ישׂראל ווען ער איז באַלוינט געוואָרן מיט דער שוואַרצמאַן־פּרעמיע אין 2004 און מיט דער יעקבֿ פֿיכמאַן פּרעמיע אין 2007.

ס׳איז אָבער לאוו דווקא מײַן כּוונה אַצינד אויסצורעכענען אַלע זײַנע שעפֿערישע, אַקאַדעמישע, זשורנאַליסטישע און אַפֿילו שפּראַך־לערערישע דערגרייכונגען אי פֿריִער אין מאָלדאָווע, און זינט 2000 — אין ישׂראל. עס גייט אין דעם אַז זיקנה, שוין אָפּגערעדט שיבֿה, פּאָרן זיך לחלוטין ניט מיט דעם יונג־ברויזנדיקן געשטאַלט פֿון אונדזער בעל־יובֿל, משה לעמסטער. ער דאַרף זיך ניט „מאַכן” יונג, צי יונגעוואַטע, נאָר ער איז בפֿירוש אַ יונגער — אַזאַ אומגעצוימטן יוגנטלעכן חן קאָן פֿאַרמאָגן נאָר אַ מענטש וואָס די זיקנה קאָן אויף אים ניט גובֿר זײַן, און ער בלײַבט, גאָט־צו־דאַנקען, ווײַטער יונג אויף־צו־להכעיס דעם קאַלענדאַרישן עלטער זײַנעם.

משה לעמסטער איז שוין פֿון לאַנג־אָן אַ רײַפֿער שרײַבער, וועלכער הערט נאָך אַלץ ניט אויף צו עקספּערעמענטירן מיט זײַן פּאָעטישן קלאַפּער־געצײַג און איז שטאַרק שעפֿעריש אי אין פּאָעזיע, אי אין קינסטלערישער און דאָקומענטאַלער פּראָזע. אַחוץ דעם איז ער אויך אַ באַליבטער לערער פֿון ייִדישער שפּראַך און ליטעראַטור אין אַ ריי קורסן אין בת־ים, רחובֿות און ראשון־לציון. אין זײַן נײַסטן ציקל לידער — ער האָט אים אָקערשט גענומען אַרויסשטעלן בײַ זיך אויפֿן „פֿייסבוק” — גייט טאַקע די רייד איבער דעם פֿילאָסאָפֿיש־פּאָעטישן מהות פֿון דער וועלט, פֿון דעם מענטשנס לעבן און גורל, וועגן דעם יחידס שטאַרביקייט און דער מעטאַפֿאָרישער (צי אפֿשר גאָר: מעטאַפֿיזישער?) אומשטערבלעכקייט, וועגן דער איבערגעבליבענער צײַט, וועלכע לויפֿט אַלץ גיכער, ווי דאָס ביסל איבערגעבליבן זאַמד אין אַ זאַמד־זייגער. „זאַמד־זייגער פֿון מײַן לעבן” — אַזוי הייסט טאַקע דער שפּאָגל־נײַער, אַפּנים נאָך ניט קיין פֿאַרענדיקטער, ציקל לידער זײַנער.