קונסט און קולטור, פּובליציסטיק

„לבֿ טהור‟ און די פּאַלעסטינער?

Lev Tahor and Palestinians?

פֿון יואל מאַטוועיעוו

(די 2 טע זײַט פֿון 4)

די ישׂראלדיקע רעגירונג האָט כּסדר גערודפֿט דעם „פֿרײַהייט־טעאַטער‟ און זײַנע אַקטיאָרן צוליב די פּראָ־פּאַלעסטינער ספּעקטאַקלען. פֿון דער אַנדערער זײַט, זענען אַ סך קאָנסערוואַטיווע פּאַלעסטינער מוסולמענער געווען שטאַרק אומצופֿרידן מיטן פּראָגרעסיוון וועלטלעכן גײַסט פֿונעם טעאַטער. סוף־כּל־סוף, האָבן זיי פֿון אים פּטור געוואָרן, הגם עס בלײַבט ביז הײַנט אַ סוד, ווער האָט אים דערשאָסן און פֿאַרוואָס.

לאָמיר זיך אָבער אומקערן צו אַלוניס נײַעם פֿילם. דער רעזשיסאָר איז באַקאַנט מיט זײַנע ראַדיקאַל־לינקע פּאָזיציעס, צוליב וועלכע ער שטיצט דעם צוויי־נאַציאָנאַלן אויסוועג פֿונעם מיטל־מיזרחדיקן קאָנפֿליקט. ער גלייבט, אַז מע דאַרף שאַפֿן איין פֿאַראייניקטע געזעלשאַפֿט פֿאַר ייִדן און פּאַלעסטינער גלײַך, בנוסח מאַרטין בובער, אַנשטאָט דער הײַנטיקער צעטיילונג צווישן מדינת־ישׂראל און פּאַלעסטינע.

דער רעזשיסאָר האָט נישט לאַנג צוריק פֿאַרלוירן זײַן מאַמע שולמית אַלוני, די געוועזענע ישׂראלדיקע קולטור־מיניסטאָרין און פּאָליטישע טוערין פֿון דער פּאַרטיי „מר״ץ‟. דער זון פֿון דער מיניסטאָרין, זײַענדיק אַליין אַ סעקולערער ישׂראלי, באַציט זיך פֿאָרט מיט אַ סימפּאַטיע צו אַזעלכע פֿרומע גרופּעס, ווי די סאַטמאַרער חסידים און נטורי־קרתּא, ווי ער האָט געזאָגט אין אַ שמועס מיטן מחבר פֿון די שורות בעת די געצעלט־פּראָטעסטן קעגן וואָל־סטריט אינעם ניו־יאָרקער „זוקאָטי־פּאַרק‟. זײַן אייגענע וועלטלעכע פֿילאָסאָפֿיע איז באַגרינדעט אויף פֿראַנץ ראָזענצווײַגס געדאַנקען און אויף אַזעלכע קבלה־באַגריפֿן, ווי די ספֿירות חסד און גבֿורה.

דער פֿילם איז זייער אַן אַבסטראַקטער, צו צעצויגן און נודנעוואַטע, אויף מײַן געשמאַק. בעצם, איז עס אַ לאַנגע טעאַטראַליזירטע פּערזענלעכע דערציילונג, וואָס דרייט זיך אַרום אַן אומגעוויינטלעכער פּאַלעסטינער ווערסיע פֿון סעמועל בעקעטס „וואַרטן אויף גאָדאָ‟, און באַשטייט פֿון פֿאַרשיידענע עפּיזאָדן וועגן דעם לעבן פֿון די אַקטיאָרן. אונדזער „פֿאָרווערטס‟־שרײַבער לייזער בורקאָ, וועלכער איז געקומען אויף דער פּרעמיערע, האָט אויך באַמערקט, אַז דער פֿילם איז אַ נודנעוואַטער און צו לאַנגער.

אינעם „פֿרײַהייט־טעאַטער‟ האָבן אויף דער סצענע געשפּילט פֿרויען, להיפּוך צו בעקעטס אָריגינעלן געדאַנק. די „יורשים‟ פֿונעם באַרימטן אירלענדישן דראַמאַטורג זענען געווויר געוואָרן, אַז אין דזשענין שפּילט מען די פּיעסע אויף קאַפּויער, קעגן דעם ווילן פֿונעם מחבר, אָבער באַשלאָסן צו לאָזן עס צו רו.

אין איין עפּיזאָד ווערט אינעם פֿילם געוויזן אַ סיכסוך צווישן איינער פֿון די אַקטריסעס און אַ מוסולמענישער פֿרוי מיט אַ טיכל, וואָס זאָגט, אַז זי פֿילט זיך גאַנץ פֿרײַ. אירע וועלטלעכע אָפּאָנענטן האָבן אָבער אויף איר אָנגעשריגן, אַז די פּאַלעסטינער פֿרויען זענען פֿרײַ בלויז אין דער קיך.

נאָך דער פּרעמיערע, האָט באָטלער, אַ באַקאַנטע פֿאַרברענטע פֿעמיניסטקע, געטענהט, אַז אינעם פֿילם האָט מען געדאַרפֿט דערקלערן די פּאָזיציע פֿון דער מוסולמענישער פֿרוי. מע האָט איר נישט געלאָזט זאָגן, פֿאַרוואָס זי פֿילט זיך טאַקע פֿרײַ.

זשיזשעק האָט צוגעגעבן, אַז ווען די מערבֿדיקע אַקטיוויסטן באַשולדיקן דעם קאָלאָניאַליזם אין די צרות פֿון די פּאַלעסטינער צי אַן אַנדער פֿאָלק, שטעקט אין דעם אויך אַ שטיקל אימפּעריאַליזם. אַנשטאָט צו באַקענען זיי מיט „וואַרטן אויף גאָדאָ‟ און אַנדערע פּערלען פֿון דער מערבֿדיקער קולטור, דאַרף מען פֿאַרשטיין, אַז די פּאַלעסטינער האָבן דאָך אייגענע קעפּ און קאָנען אַליין באַשטימען, וואָס איז וויכטיק פֿאַר זיי און ווי אַזוי צו באַהאַנדלען די פּראָבלעמען פֿון זייער געזעלשאַפֿט.