ראָש־השנה שרײַבן זײ...

How Dare They Write on Rosh Hashonah!


פֿון מנחם מענדל

Published September 28, 2014, issue of October 10, 2014.

(די 2 טע זײַט פֿון 5)

און װען מע ענדיקט די תּקיעות, און מע הײבט אָן צו זאָגן “אשרי העם יודעי תּרועה”, פּסוקים, װעלכע דער צדיק האָט שטענדיק מיט גרױס שׂימחה און התלהבֿות געזונגען, הערט נישט אױף קלינגען דאָס קול פֿון עצבֿות. ברעכט דער עולם אױס אין אַ געװײן און די הערצער װערן ממש צעריסן.

צו מוסף האָט דער צדיק אױך זײַן שטימונג נישט געענדערט. דאָס דאַװנען גײט שױן איבער צו אַ חזן, װעמען דער יהודי־הקדוש פֿלעגט באַשטימען נאָך פֿאַר ראָש־השנה. דער צדיק פֿלעגט תּמיד מיטזינגען דעם קדושה מיט גרױס התלהבֿות און שׂימחה. אָבער דאָס מאָל שטײט ער בײַ זײַן שטענדער אין אַ װינקל, דער טלית אַריבערגעצױגן איבערן קאָפּ און מע הערט פֿון אים קײן קול נישט. מע זאָגט אָפּ די שמונה־עשׂרה, דער חזן נעמט זיך זאָגן די הױכע שמונה־עשׂרה, און פֿון צדיק הערט מען נישט קײן װאָרט, נאָר מען הערט גאָר אָפֿט אַ שטילן קרעכץ.

גײט שױן דער דאַװנער צו מיט גרױס געװיין צו די „מלך עליונ’ס‟, װעלכע מע פֿלעגט זאָגן מיט אַזױ פֿיל חדווה, קומען זײ גאָר אַרױס פֿאַרטרױערט. און אַז עס איז שױן געקומען צו „ונתנה תּוקף‟ האָט דער עולם ערשט רעכט זיך צעגאָסן אין אַ גרױס געװײן. ס’איז דען אַ קלײניקײט, אַז דער צדיק זאָל זײַן אַזױ פֿאַרטרױערט?… מסתּמא איז עפּעס דאָ געשען, קײן גוטס מײנט עס אַװדאי נישט.

און אַזױ װי מע זאָגט „ונתנה תּוקף‟, גיט דער צדיק פּלוצעם אַ קלאַפּ אין שטענדער, װי ער װאָלט, חלילה, ברוגז געװען, און רופֿט אױס אין דער הייך:

בראָש השנה יכתּבֿון, אום ראָש־השנה שרײַבן זײ גאָר! היה לא תהיה! אין סאַמע הײליקסטן טאָג שרײַבן זײ גאָר! זײ מײנען, אַז עס איז הפֿקר?!

הערט דער עולם און גאַפֿט. װעמען מײנט עס דער צדיק? װער שרײַבט אום ראָש־השנה? װאָס טײַטשט ער אַזױ מאָדנע דעם פּשט פֿון „בראָש השנה יכתּבֿון‟? װער מײנט עס, אַז עס איז הפֿקר? װער עס זאָל, אָבער, ענטפֿערן אױף די שאלות, איז נישטאָ.

און דער צדיק, נאָכן אױסרופֿן די װערטער איז װידער אַנטשװיגן געװאָרן. דאָס דאַװנען האָט מען שױן פֿאַרענדיקט מיט צעריסענע הערצער.

נאָכן דאַװנען האָט דער צדיק דעם טלית פֿון קאָפּ נישט אַראָפּגענומען, און אַזױ איז ער אַרײַן אין זײַן צימער.

דאָס זעלבע איז אױך געװען דעם צװײטן טאָג ראָש־השנה.