ראָש־השנה שרײַבן זײ...

How Dare They Write on Rosh Hashonah!


פֿון מנחם מענדל

Published September 28, 2014, issue of October 10, 2014.

(די 3 טע זײַט פֿון 5)

עשׂרת־ימי־תּשובֿה פֿלעגט שטענדיק זײַן שװער צוקומען צום צדיק. ס’איז דען אַ קלײניקײט? אַזעלכע פֿאָרכטיקע טעג?! דער צדיק האָט דאָך אַ װעלט צו פֿאַרזאָרגן. יענעם יאָר, אָבער, האָט דער צדיק צו זיך קײנעם נישט צוגעלאָזט, אַפֿילו אַזעלכע, װאָס זײַנען אין אַנדערע יאָרן צו אים יאָ צוגעקומען. פֿאַרשלאָסן איז ער אין זײַן צימער געזעסן, און געהײסן אַלעמען װאַרטן אױף נאָך־יום־כּיפּור.

און אין דעם־אָ יום הקדוש והנורא יענעם יאָר, האָט דער צדיק פֿאַר „כּל־נדרי‟ זיך אַװעקגעשטעלט אין זײַן װינקל בײַם אָרון־הקודש. ער האָט אַריבערגעצױגן דעם טלית איבערן קאָפּ און אַזױ איז ער אָפּגעשטאַנען די גאַנצע נאַכט. צום ערשטן מאָל האָט דער צדיק נאָכן דאַװנען נישט אַריבער צו זיך אין חדר־מיוחד, נאָר אָנגעשפּאַרט דעם קאָפּ מיט בײדע הענט און איז אָפּגעשטאַנען די גאַנצע נאַכט אין שיל.

און אױך אױף מאָרגן צו שחרית און קריאת־התּורה האָט דער יהודי הקדיש נישט אַראָפּגענומען אױף אַ רגע דעם טלית פֿון איבערן קאָפּ. ער האָט זיך נישט אומגעקערט אַפֿילו אײן מאָל צום עולם, װי זײַן שטײגער איז געװען.

ערשט צו „ונתנה תּוקף‟ האָט דער צדיק אַראָפּגענומען דעם תּלית פֿון קאָפּ און אַזױ װי ראָש־השנה, האָט ער אַ קלאַפּ געטאָן אין שטענדער און אױסגערופֿן:

װאָס?… נאָך װײניק, אַז ראָש־השנה יכתּבֿון, ראָש־השנה שרײַבן זײ, איז נאָך „ביום צום כּיפּור יחתמון‟, װילן זײ נאָך אום יום־כּיפּור חתמנען?! נײן, מע װעט נישט חתמענען! בשום־אופֿן נישט!

שטײט דער עולם און גאַפֿט. מאָדנע װערטער, מאָדנע אױסטײַטשן. עס איז כּולו־מוקשה.

און נאָך אײדער דער עולם קומט צו זיך פֿון שטױנען, דערזעען זײ נאָך מער חידוש: דער צדיק גיט זיך אַ קער צום עולם און… אַ קױם באַמערקבאַרער שמײכל ציט זיך איבער זײַן הײליקן פּנים. דער שטערן גלײַכט זיך אױס פֿון די קנײטשן און די אױגן זײַנע הײבן אָן שײַנען מיט שׂימחה. און באַלד נעמט ער זיך זאָגן די װײַטערדיקע תּפֿילות, אָבער װאָס פֿאַר אַן אונטערשײד, נישטאָ מער קײן ברעקל עצבֿות אין זײַן קול. אַדרבא, דאָס קול קלינגט שױן מיט שׂימחה, מיט התלהבֿות, מיט בטחון און ליבשאַפֿט, פּונקט אַזױ װי שטענדיק.

דאָס װײַטערדיקע דאַװנען איז שױן געגאַנגען מיט דער שטענדיקער חסידישער שׂימחה, און נאָך נעילה פֿאַר מעריבֿ, האָט דער צדיק — אַזױ פֿלעגט ער זיך תּמיד פֿירן — פֿאַרצױגן אַ פֿרײלעכן ניגון, און דער גאַנצער עולם מיט אים. די שיל האָט שױן געקלונגען מיט פֿרײלעכקײט.

נאָך מעריבֿ, אַרױסגײענדיק פֿון שיל, האָט דער צדיק יעדן מיט אַ שמײכל „אַ גוט־יאָר‟ — אָפּגעענטפֿערט און צוגעװוּנטשן.