ראָש־השנה שרײַבן זײ...

How Dare They Write on Rosh Hashonah!


פֿון מנחם מענדל

Published September 28, 2014, issue of October 10, 2014.

(די 4 טע זײַט פֿון 5)

* * *

די פּאָר טעג צװישן יום־כּיפּור און סוכּות האָבן חסידים װעגן דעם װוּנדערלעכן ענין נישט אױפֿגעהערט צו רעדן, אַלע סאָרטן השערות זײַנען װעגן דעם געזאָגט געװאָרן, אַלע האָבן, אָבער, מסכּים געװען, אַז אַ גרױסע גזירה איז פֿאַרמיטן געװאָרן אין זכות פֿון צדיקס תּפֿילה. דעם אמת האָט מען זיך דערװוּסט ערשט סוכּות, פֿון אַ חסיד, װאָס איז געקומען צום צדיק אױף יום־טובֿ.

װי באַװוּסט, פֿלעגן צום צדיק קומען צו פֿאָרן אױף סוכּות בכּבֿודיקע געסט פֿון דער גאַנצער געגנט, װי אױך פֿון די װײַטע ערטער. מע האָט גערעכנט פֿאַר אַ באַזונדערע זכיה צו זיצן מיט דעם צדיק אין סוכּה און הערן אים זאָגן די „אושפּיזין‟. חסידים האָבן צװישן זיך גערעדט, אַז יעדן טאָג פֿון סוכּות קומען צום צדיק אין סוכּה די בעלי־אושפּיזין. נאָר װאָס דען?… נישט יעדער מענטש קען האָבן די זכיה צו זען די הײליקע געסט, װען זײ קומען אַרײַן.

צװישן די געהױבענע חסידים, װעלכע זײַנען יענעם סוכּות געקומען צום יהודי הקדוש, איז אױך געװען אַ חסיד פֿון דער הױפּטשטאָט. דער דאָזיקער חסיד איז געװען נישט נאָר אַ גרױסער למדן, נאָר אױך אַ גרױסער סוחר, אַ גרױסער עושר און תּקיף, װעלכער האָט זיך גוט געקענט מיט גראַפֿן און פּריצים. דערצו איז ער אױך געװען אַ גרױסער חסיד, פֿול מיט שׂימחה און התלהבֿות.

דעם ערשטן טאָג סוכּות, בשעת דער עולם האָט זיך פֿאַרקליבן אין סוכּה צו זיצן בײַם צדיקס טיש, האָט דער־אָ חסיד, ר’ לײב האָט מען אים גערופֿן, אַרױסגעװיזן גרױס פֿרײלעכקײט און געהאַלטן אין אײן זינגען.

דער צדיק האָט זיך צוגעקוקט צו זײַן חסיד און אים גאָרנישט געזאָגט, נאָר װען עס איז געקומען די צײַט פֿון בענטשן און דער חסיד האָט נאָך אַלץ נישט אױפֿגעהערט זיך אונטערזינגען, האָט דער צדיק פּלוצעם אַ זאָג געטאָן:

— עפּעס אונדזער ר’ לײב איז הײַנט גוט אױפֿגעלעבט!

— אַװדאי בין איך מלא־שׂימחה, — האָט ר’ לײב הױך אױסגערופֿן, — דאָס יאָר מער װי שטענדיק דאַרף מען זיך פֿרײען.

— און פֿאַר װאָס עפּעס דאָס יאָר מער װי שטענדיק? — האָט דער צדיק װידער געפֿרעגט.

— דער רבי, זאָל לעבן, װײסט דען נישט װאָס ס‘האָט געטראָפֿן? — האָט ר’ לײב אױסגערופֿן, — מיר זײַנען דאָך געראַטעװעט געװאָרן פֿון אַ גרױסער סכּנה.

— אַ סכּנה, — זאָגט דער צדיק, און אױף זײַן הײליק פּנים ציט זיך אױס אַ שמײכל, — װאָס פֿאַר אַ סכּנה?

— שױן אײן מאָל אַ סכּנה… ייִדישע סוחרים פֿון דער מדינה, גרױסע און קלײנע, זײַנען דאָך געראַטעװעט געװאָרן פֿון אונטערגאַנג, חלילה. עפּעס מעשׂה־נסים איז דאָ געשען.

— דערצײל בפֿרטיות, — זאָגט דער צדיק.